Khi nhắc đến những khu đô thị cổ kính mang hơi thở thời gian, người ta thường nghĩ về Hội An cổ trấn rêu phong hay Hà Nội 36 phố phường. Nhưng Việt Nam còn sở hữu một nơi mang vẻ đẹp cổ kính độc nhất vô nhị, ẩn mình giữa chốn biên cương hùng vĩ: Đồng Văn cổ trấn.
Nằm lọt thỏm trong lòng Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, ở độ cao từ 1.000m đến 1.600m so với mực nước biển, khu phố này không chỉ là một điểm dừng chân, mà còn là một cuốn sử thi trầm mặc kể về cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Hãy cùng khám phá Đồng Văn cổ trấn – nơi thời gian dường như đã ngủ quên.
Dấu ấn thời gian trong kiến trúc và lịch sử
Đồng Văn cổ trấn chỉ vỏn vẹn khoảng 40 ngôi nhà, được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Nơi đây là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa giữa cộng đồng các dân tộc Mông, Tày, Hoa và dấu ấn kiến trúc của người Pháp từ đầu thế kỷ 20.
- Lịch sử trăm năm: Phần lớn các ngôi nhà có niên đại từ hơn 100 năm tuổi, được xây dựng từ những năm 1920. Khu phố này từng là trung tâm giao thương quan trọng của cả bốn huyện vùng Cao nguyên đá.
- Kiến trúc độc đáo:
- Vật liệu địa phương: Nhà được xây dựng chủ yếu bằng tường trình đất hoặc xếp bằng đá xanh vững chãi, chống chọi với khí hậu khắc nghiệt.
- Mái ngói âm dương: Là nét đặc trưng nổi bật, tạo cảm giác cổ kính, trầm mặc.
- Phong cách pha trộn: Từ tổng thể kiến trúc nhà hai tầng với nền lát đá, cột gỗ nghiến, đến những chi tiết trang trí như đèn lồng đỏ treo trước hiên nhà, tất cả tạo nên một không gian đậm chất Á Đông và hoài cổ.
Nếu Phố cổ là linh hồn của thị trấn, thì Dinh thự họ Vương (Dinh Vua Mèo) uy nghi gần đó chính là biểu tượng cho quyền lực và sự bề thế của vùng đất này vào những năm đầu thế kỷ trước.
Trải nghiệm “Must-try” tại Đồng Văn Cổ Trấn
Đến với Đồng Văn, du khách không chỉ ngắm nhìn mà còn được hòa mình vào nhịp sống chậm rãi và độc đáo nơi đây.
1. Cảm nhận không gian buổi sáng
Giữa không khí se lạnh của vùng cao, khi những tia nắng đầu tiên xuyên qua vách đá, Đồng Văn hiện ra trong sắc xám của đá và màu vàng ấm áp của nắng. Trải nghiệm tuyệt vời nhất là:
- Thưởng thức “Cà phê Phố cổ”: Ngồi trong ngôi nhà hơn trăm tuổi, nhâm nhi ly cà phê đậm đà hoặc trà Shan Tuyết, ngắm nhìn sự chuyển mình nhẹ nhàng của thị trấn.
2. Phiên Chợ Đồng Văn – Ngày hội sắc màu
Chợ phiên là linh hồn của Đồng Văn. Chợ thường họp vào sáng Chủ Nhật và là nơi các đồng bào dân tộc từ khắp các bản làng tụ họp.
- Sắc màu thổ cẩm: Du khách sẽ choáng ngợp trước màu sắc rực rỡ của trang phục truyền thống các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng.
- Giao lưu văn hóa: Đây không chỉ là nơi mua bán hàng hóa mà còn là điểm giao lưu, hẹn hò, tìm kiếm bạn đời (còn được gọi là Chợ tình), mang đậm nét văn hóa phi vật thể quý giá.
3. Ẩm thực Cao Nguyên Đá
Đừng quên khám phá ẩm thực độc đáo, phản ánh cuộc sống giản dị của người dân vùng cao:
- Bánh cuốn chan Bánh cuốn nóng, mềm, ăn kèm với nước lèo hầm xương đậm đà, nóng hổi, rất hợp với khí hậu lạnh.
- Mèn mén Món ăn làm từ ngô xay nhuyễn và hấp cách thủy, là lương thực truyền thống, thơm bùi và đầy dinh dưỡng.
- Thắng cố Món lẩu đặc sản của người Mông, nấu từ nội tạng ngựa, hương vị nồng ấm, thường được thưởng thức tại chợ phiên.
- Bánh Tam giác mạch Thức quà mộc mạc làm từ hạt hoa Tam giác mạch, có vị ngọt nhẹ, bùi, thường ăn kèm mật ong bạc hà.
Lên kế hoạch cho chuyến đi của bạn.
- Thời điểm lý tưởng:
- Tháng 10 – 11: Mùa hoa Tam giác mạch nở rộ, cảnh sắc tuyệt đẹp, thường diễn ra Lễ hội Hoa Tam giác mạch.
- Tháng 9 – 10: Mùa lúa chín vàng ở các thung lũng xung quanh (như Sủng Là, Hoàng Su Phì).
- Di chuyển: Quãng đường từ Hà Giang lên Đồng Văn khoảng $140km$. Đây là cung đường đèo hiểm trở (qua Dốc Thẩm Mã, Đèo Mã Pí Lèng), cần chuẩn bị kỹ lưỡng về phương tiện và giữ an toàn, tránh di chuyển vào buổi tối.
- Điểm tham quan gần đó: Cột cờ Lũng Cú (Điểm cực Bắc), Dinh thự họ Vương, Phố cổ Phó Bảng.
Đồng Văn cổ trấn không sở hữu những công trình nguy nga, lộng lẫy, nhưng lại có một vẻ đẹp trầm mặc, thâm trầm, chứa đựng cả một kho tàng lịch sử và văn hóa. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những du khách muốn tìm kiếm sự bình yên, chiêm ngưỡng kiến trúc cổ kính và khám phá bản sắc văn hóa đa dạng nơi địa đầu Tổ quốc.
Hãy một lần gác lại mọi lo toan, ngược dòng thời gian để sống chậm lại giữa Đồng Văn cổ trấn. Bạn sẽ thấy một Hà Giang không chỉ có núi đá hùng vĩ mà còn có những câu chuyện cổ tích về con người và miền đất này.